Hỏi Bác sĩ
Đặt lịch khám
Theo thống kê có khoảng 250 triệu người trên thế giới gặp phải hội chứng ù tai. Trong đó, 30% ở người cao tuổi (trên 55 tuổi). Tại Mỹ, khoảng 40 triệu người đã từng có triệu chứng ù tai. Tần suất ù tai gia tăng theo độ tuổi; 27% ở phái nam, 15% ở phái nữ trên 45 tuổi. Ù tai hiếm gặp ở trẻ em có thính giác bình thường, nhưng ở trẻ khiếm khuyết thính giác (nghe kém), tần suất ù tai lên đến 33%.
Ù tai ở nam giới nhiều hơn ở nữ giới do thường xuyên tiếp xúc tiếng ồn trong công việc hàng ngày. Vì vậy, tình trạng nghe kém và ù tai ở nam nhiều hơn ở nữ.
1% – 5% các trường hợp ù tai gây khó khăn sinh hoạt hàng ngày. Ù tai là cảm nhận âm thanh không mong muốn hoặc tiếng ồn trong tai, nhưng không tạo ra bởi nguồn âm thanh bên ngoài. Những âm thanh này có thể làm âm đơn (click, tick) hoặc phức âm (được mô tả giống với tiếng huýt gió, chuông reo, dòng nước chảy mạnh, gió thổi, tiếng rít bánh xe đang chạy nhanh và đổi hướng đột ngột, tiếng vo vo, ào ào, sóng vỗ hay tiếng ồn), có thể nghe thấy thường xuyên hoặc theo chu kỳ.
Ù tai không gây nghe kém, nhưng nghe kém thường kèm triệu chứng ù tai.
Ù tai có rất nhiều nguyên nhân khác nhau, thường gặp ở những cá nhân tiếp xúc âm thanh lớn thường xuyên, có thể gây tổn thương các tế bào lông nhạy cảm ở tai trong. Hiện tượng này cũng do một số nguyên nhân khác như viêm mê nhĩ, lão hóa, căng thẳng, quá nhiều ráy tai, tang huyết áp, rối loạn thần kinh cảm thụ.
Các hoạt động như hút thuốc, sử dụng đồ uống có cồn hoặc cafein, sử dụng quá nhiều thuốc giảm đau hoặc kháng sinh có thể khiến hiện tượng ù tai trở nên trầm trọng hơn.
NGUYÊN NHÂN & PHÂN LOẠI Ù TAI
Có nhiều cách phân loại ù tai, tuy nhiên phân loại theo cơ chế bệnh phát sinh và vị trí tổn thương giúp khám và tiên lượng hiệu quả bệnh gây ra ù tai.
Ù tai có 2 loại chính: ù tai cơ học và ù tai thần kinh
Ù tai cơ học là tình trạng xuất hiện các âm thanh từ trong tai hay các cơ quan lân cận. Chúng xuất hiện do các bất thường về mạch máu (dị dạng động-tĩnh mạch, phình mạch, hở xương vịnh cảnh, hội chứng Eagle, cao huyết áp), co thắt cơ thần kinh (co thắt cơ khẩu cái, cơ bàn đạp cơ căng màng nhĩ), hoặc do các nguyên nhân khác như dãn rộng vòi nhĩ, bệnh rối loạn chức năng vòi, viêm nhiễm tại chỗ.
Ù tai thần kinh có nguồn gốc từ hệ thần kinh thính giác hoặc vỏ não thính giác. Bao gồm:
– Ù tai ngoại biên: xuất hiện ở ống tai ngoài, tai giữa, ốc tai.
– Ù tai trung ương: Thần kinh thính giác, các đường dẫn truyền thần kinh trung ương, vỏ não.
CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN Ù TAI
Việc chẩn đoán nguyên nhân ù tai cần phải khai thác yếu tố bệnh sử và thăm khám lâm sàng kỹ lưỡng.
Khai thác bệnh sử
Thời gian khởi phát ù tai, tuổi, kiểu tiến triển của ù tai, tiền sử gia đình và các triệu chứng nghe và tiền đình kèm theo (nghe kém, đầy tai, chóng mặt).
− Tính chất ù tai: vị trí (trong đầu, một bên, hai bên), cao độ, âm đơn hay âm phức, kiểu tiếng ù (đều đều, theo nhịp mạch, tiếng click, tiếng thổi), cường độ, mức độ gây khó chịu, ảnh hưởng của môi trường, liên tục hay ngắt quãng.
− Các triệu chứng kèm theo: chảy tai, chấn thương đầu, tiếp xúc với tiếng ồn,sử dụng thuốc độc với tai.
Thăm khám cận lâm sàng
- Thăm khám Tai mũi họng – Đầu mặt cổ: Phát hiện nhiễm trùng như viêm tai giữa gây đau tai, nghe kém phối hợp với ù tai, ráy tai làm tắc nghẽn ống tai ngoài và làm màng nhĩ kém di động gây nghe kém dẫn truyền
- Thăm khám thần kinh: thực hiện các nghiệm pháp HIT, HINTS, Romberg, Dix-Hallpike nếu có chóng mặt; khám chức năng các thần kinh sọ.
- Thăm khám thính lực: đo ngưỡng dẫn truyền đường khí và ngưỡng dẫn truyền đường xương âm đơn; đo thính lực lời; đo trở kháng tai giữa, mức nghe thoải mái nhất, mức nghe khó chịu nhất.
CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ Ù TAI
Ngoài phẩu thuật và điều trị nội khoa, ù tai cũng có thể được điều trị bằng âm thanh và thay đổi các thói quen sống.
Điều trị nội khoa
Nhiều phương thức điều trị nội khoa đối với ù tai, gồm hai loại chính: 1) Các thuốc cắt đứt các cơ chế bệnh sinh tạo nên tiếng ù; 2) Các loại thuốc giúp bệnh nhân giảm đi sự khó chịu đối với tiếng ù.
- Các thuốc tăng tuần hoàn ốc tai và hệ thần kinh trung ương
- Các thuốc kháng histamin và thuốc giảm phù nề trong các trường hợp nghi ngờ nguyên nhân ù tai do rối loạn chức năng vòi.
- Các thuốc an thần, magnesi sulfate, barbiturate, meprobamate được sử dụng để giảm các ức chế trên hệ lưới của hệ thần kinh trung ương.
- Các dẫn xuất của para-aminobenzoic acid (như procain) và nhóm aminoacylamide (như lidocaine, lignocaine) cũng có thể được sử dụng đường tĩnh mạch để làm giảm độ nhạy cảm của các mô dẫn truyền thần kinh.
Điều trị bằng âm thanh
- Điều trị bằng âm trắng (liệu pháp ZEN & Trợ thính)
- Máy gây ù: Có nhiều loại trên thị trường như Starker (Mỹ), Hantason Akustik (Đức). Các thiết bị này phát ra một âm dải tần rộng (100-8000 Hz), cho nhiều tiện ích đối với bệnh nhân ù tai.
Điều trị phẩu thuật
Nhiều phẫu thuật được đề xuất để điều trị ù tai, chủ yếu là các ù tai có nguồn gốc cơ học cũng như các nguyên nhân gây ù tai là các khối choán chỗ trong góc cầu – tiểu não, u tân sinh của thùy thái dương hoặc các ù tai đi kèm với điếc dẫn truyền.
Nong vòi nhĩ bằng bóng phối hợp đặt ống thông khí khôi phục chức năng tai giữa, điều trị trong viêm tai giữa tiết dịch mạn tính không đáp ứng điều trị nội khoa.
- Các phẫu thuật giảm áp tai túi nội dịch
- Phẫu thuật khoét mê nhĩ và phẫu thuật điều trị ù tai chóng mặt cắt dây thần kinh tiền đình
- Sử dụng hóa chất để phong bế tạm thời hoặc vĩnh viễn thần kinh giao cảm hòm tai
Kiểm soát lối sống
Thay đổi lối sống, cải thiện giấc ngủ, giảm lo lắng, tập thể dục, chế độ ăn uống, giảm tiếp xúc tiếng ồn, khuyến khích tham gia hoạt động xã hội.
BS Nhân cũng lưu ý, đối với ù tai cấp dưới 3 tuần có thể điều trị hiệu quả, còn ù tai mạn tính (trên 3 đến 9 tháng) khó điều trị dứt điểm. Chưa có thuốc điều trị thật sự hiệu quả đối với ù tai mạn tính, nhưng một số thuốc được sử dụng với nhiều kỳ vọng như: Chống lo âu (Valium), nhóm ức chế GABA (Benzodiazepine – BZD).
case lâm sàng
Nam 38 tuổi bị ù tai P liên tục 9 tháng sau tiếp xúc đột ngột với tiếng ồn. Thính lực đồ bị nghe kém do âm thanh tai P.
Cơ chế: Cùng tổn thương tế bào lông như cơ chế nhạy cảm mitochondrial (ty thể) với Aminoglycoside.
Điều trị :
1) Kết hợp máy trợ thính và thiết bị gây ù.
2) TRT.
3) Phản hồi sinh học – giúp bệnh nhân kiểm soát và quản lý phản ứng căng thẳng của họ với tiếng ồn của tai trong.
4) CBT: Liệu pháp nhận thức- tư vấn chuyên sâu bệnh nhân.
5) Máy gây ù trắng – nhạc nền của mưa rơi, âm thanh của biển, sông hoặc các loại âm thanh tương tự.
6) Cân bằng chế độ ăn uống, tránh hút thuốc và tiếp xúc tiếng ồn lớn.
7) Thuốc nếu cần – thuốc chống trầm cảm, vitamin tổng hợp, Zn, Mg, steroid, ginkgo biloba, carovarine, carbamazepine.
✔️ Nguyên lý liệu pháp TRT:
Liệu pháp phục hồi ù tai (Pawel J Jastreboff):
Các nguyên tắc chính của mô hình sinh lý thần kinh của chứng ù tai tạo cơ sở cho TRT.
1) Hệ viền (cảm xúc) và hệ thần kinh tự trị chính là hệ thống chính và chi phối sự phát triển của chứng ù tai trong khi đáng ngạc nhiên là hệ thống thính giác đóng vai trò thứ yếu trong biểu hiện ù tai.
2) Não bộ thể hiện mức độ thích ứng cao và có khả năng làm quen với bất kỳ tín hiệu trung tính nào, một khi các mối liên hệ tiêu cực với tín hiệu (ù tai) bị vô hiệu hoá.
3) Tăng nhạy cảm với âm thanh (hyperacusis) thường xuyên xảy ra, cùng tồn tại với ù tai.
Do đó, TRT giúp :
✔️ Ngăn chặn hoạt động của tế bào thần kinh liên quan ù tai đến vỏ não (nơi nó hoạt động) khỏi việc kích hoạt hệ thần kinh chi và tự động.
✔️ Sử dụng kết hợp liệu pháp âm thanh dải tần thấp, âm thanh rộng & tư vấn tâm lý để kiểm soát chứng ù tai.
✔️ Ù tai trong quá trình luyện TRT mất 12-18 tháng.
TRT có hiệu quả cao đối với cả chứng ù tai và tăng thính (Hyperacusis).
Tỷ lệ thành công = 80%.
BS.CKII. Phan Thị Thanh Nhân
______________________________
BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y TÂN TẠO
Lô 10, KCN Tân Đức, xã Đức Hòa Hạ, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An
Email: info@benhvientantao.com – benhvientantao@gmail.com
Website: https://benhvientantao.com – Zalo: 0768 999 115
Hotline: 0272 3769 727 – 
Cấp cứu: 0704 911 115
TIN TỨC KHÁC
UNG THƯ VÚ: PHÒNG NGỪA ĐỂ ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ
Viêm khớp dạng thấp: Triệu chứng, nguyên nhân, biến chứng và phòng ngừa
Tiêu chảy ở trẻ em: Những điều cha mẹ cần biết
Điều trị thành công cho bệnh nhân dọa phù phổi cấp, tăng huyết áp, suy tim độ III