Gan nhiễm mỡ: Nguyên nhân, triệu chứng và phòng ngừa

 

Gan nhiễm mỡ là một bệnh lý khá phổ biến, có thể xảy ra ở bất kỳ ai, từ người trẻ đến người lớn tuổi. Bệnh thường tiến triển âm thầm, khó nhận biết sớm, nhưng nếu không kiểm soát kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Hiểu rõ nguyên nhân và dấu hiệu của gan nhiễm mỡ sẽ giúp bạn chủ động phòng ngừa, bảo vệ sức khỏe tốt hơn.

GAN NHIỄM MỠ LÀ GÌ?

Gan nhiễm mỡ là tình trạng gan tích tụ quá nhiều mỡ, khiến chức năng gan bị ảnh hưởng. Bình thường, gan gần như không có mỡ hoặc chỉ có một lượng rất ít. Nhưng khi ăn uống dư thừa chất béo, uống nhiều rượu, bia, cơ thể sẽ chuyển phần calo dư thành mỡ và tích trữ trong gan. Nếu lượng mỡ này chiếm hơn 5-10% trọng lượng gan, thì đó là gan nhiễm mỡ.

Gan nhiễm mỡ - khái niệm

Bệnh này có thể gặp ở bất kỳ ai, nhưng dễ xảy ra hơn ở những người có nguy cơ cao như: người thừa cân, béo phì, mắc tiểu đường, uống nhiều rượu, bia. Phụ nữ mang thai (đặc biệt là mang thai lần đầu hoặc đa thai), người lớn tuổi (do gan yếu dần theo thời gian), trẻ em và thanh thiếu niên (do ăn uống thiếu lành mạnh, ít vận động hoặc do di truyền) cũng có thể mắc phải.

NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH GAN NHIỄM MỠ

Có 2 loại gan nhiễm mỡ: gan nhiễm mỡ do rượu, gan nhiễm mỡ không do rượu (liên quan đến rối loạn chuyển hóa).

Nguyên nhân gan nhiễm mỡ do rượu

Đây là nguyên nhân thường gặp. Uống nhiều rượu, bia lâu ngày sẽ làm gan bị tổn thương, khiến gan khó chuyển hóa mỡ. Lâu dần, mỡ thừa tích tụ ngày càng nhiều trong gan, dẫn đến gan nhiễm mỡ.

Nguyên nhân gan nhiễm mỡ không do rượu

  • Tăng cân mất kiểm soát, béo phì: Cân nặng càng cao, gan càng dễ bị tích tụ mỡ. Những người béo phì hoặc tăng cân quá mức có nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ rất cao, lên đến 61-94%.
  • Sụt cân quá nhanh: Giảm cân quá mức khiến cơ thể phá hủy mỡ dự trữ quá nhanh (lipolysis), làm tăng lượng chất béo trong máu. Các phân tử lipid bị oxy hóa gây tổn thương tế bào gan, dẫn đến gan nhiễm mỡ.
  • Suy dinh dưỡng: Khi cơ thể thiếu chất, gan không thể tổng hợp apolipoprotein – chất giúp vận chuyển mỡ ra khỏi gan. Lâu ngày, mỡ sẽ tích tụ và gây bệnh.
  • Ăn nhiều thực phẩm giàu cholesterol: Các món như thịt mỡ, nội tạng động vật, đồ chiên, thức ăn nhanh… làm tăng cholesterol trong máu, khiến gan khó xử lý mỡ. Mỡ bị tồn đọng trong gan, lâu dần dẫn đến gan nhiễm mỡ.
  • Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc có thể làm rối loạn quá trình chuyển hóa mỡ trong gan. Vì vậy, khi dùng thuốc, cần tìm hiểu kỹ tác dụng phụ và tham khảo ý kiến bác sĩ.
  • Bệnh lý nền: Những người mắc tiểu đường, mỡ máu cao cũng có nguy cơ bị gan nhiễm mỡ.

TRIỆU CHỨNG GAN NHIỄM MỠ

Lúc mới bị, gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng rõ ràng, chỉ tình cờ phát hiện khi đi siêu âm gan. Nhưng khi bệnh nặng dần, có thể xuất hiện các dấu hiệu như:

  • Nước tiểu vàng sậm, phân nhạt màu
  • Ngứa ngáy, nổi mề đay, dị ứng, cảm giác mệt mỏi
  • Da và mắt bị vàng
  • Buồn nôn, nôn
  • Chán ăn, ăn không ngon

Gan nhiễm mỡ - triệu chứng

Nếu bệnh chuyển sang xơ gan, người bệnh có thể gặp các triệu chứng nặng hơn như: chân bị sưng phù, bụng trướng to do cổ trướng, lách to, xuất huyết tiêu hóa, giãn tĩnh mạch dưới da, lòng bàn tay đỏ,…

CÁC CẤP ĐỘ GAN NHIỄM MỠ

Có 3 cấp độ bệnh như sau:

  • Gan nhiễm mỡ độ 1: Đây là giai đoạn nhẹ, lượng mỡ trong gan chiếm khoảng 5-10% trọng lượng gan. Người bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng, chỉ phát hiện khi đi khám hoặc làm xét nghiệm.
  • Gan nhiễm mỡ độ 2: Lúc này, lượng mỡ tăng lên 10-25%, bắt đầu gây viêm và tổn thương nhẹ cho gan. Các triệu chứng cũng rõ ràng hơn, có thể cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, đầy bụng,…
  • Gan nhiễm mỡ độ 3: Đây là giai đoạn nguy hiểm nhất, khi lượng mỡ vượt quá 25% trọng lượng gan. Gan bị tổn thương nặng, khó điều trị hơn, dễ bị biến chứng nặng.

Nếu không điều trị bệnh kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm gan, xơ gan, ung thư gan,… Tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tim mạch như: suy tim, rối loạn nhịp tim, đột quỵ,…

CÁCH PHÒNG NGỪA GAN NHIỄM MỠ

Chế độ dinh dưỡng khoa học

  • Duy trì cân nặng lý tưởng (tránh việc tăng cân quá nhanh hoặc giảm cân quá nhanh), ăn đúng cữ với lượng thức ăn vừa đủ để đảm bảo sự chuyển hóa ổn định của cơ thể.
  • Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt,…
  • Hạn chế việc sử dụng thức ăn chế biến sẵn và nhiều dầu mỡ.
  • Hạn chế tiêu thụ thức ăn hoặc đồ uống chứa đường.
  • Tăng cường sử dụng thực phẩm giàu Omega-3 và chất béo không bão hòa đơn có trong dầu ô liu, cá hồi, cá mòi,…

gan nhiễm mỡ - cách phòng ngừa

Thói quen lành mạnh

Nên duy trì thói quen tập thể dục đều đặn như chạy bộ, đi bộ, bơi lội, yoga,… Tốt nhất là tập khoảng 5 ngày/tuần, mỗi ngày từ 20-30 phút, tùy theo sức khỏe. Trước khi tập, nên khởi động khoảng 5 phút và bắt đầu với những bài tập nhẹ nhàng, sau đó tăng dần cường độ để cơ thể thích nghi và đạt hiệu quả tốt nhất. Ngoài ra, cần tránh dùng rượu, bia, thuốc lá và nên vận động thường xuyên, hạn chế ngồi hoặc nằm một chỗ quá lâu.

KHI NÀO CẦN GẶP BÁC SĨ?

Nên đi khám bác sĩ ngay nếu có các dấu hiệu bất thường như:

  • Da và phần tròng trắng mắt bị vàng.
  • Cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn hoặc nôn.
  • Sụt cân không rõ nguyên nhân.
  • Đau vùng bụng bên phải.

Ngoài ra, những người bị béo phì, tiểu đường, thừa cân,… nên kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề về gan (nếu có). Việc thăm khám và điều trị kịp thời giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Đăng ký lịch khám để được tư vấn và điều trị phù hợp

    —————————————————

    🏥 BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y TÂN TẠO
    🚩 Lô 10, KCN Tân Đức, xã Đức Hòa Hạ, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An
    📱 Đặt lịch khám TẠI ĐÂY 
    🚨 Hotline Cấp cứu 24/7: 0704 911 115
    ☎ Chăm sóc khách hàng: 0272 3769 727
    ☎️ Y tế cho doanh nghiệp: 0768 999 115 (Điện thoại/Zalo)
    💌 Email: info@benhvientantao.com
    🌏 Website: https://benhvientantao.com

    Tin tức khác