Tháng 10 Hồng – Tháng nâng cao nhận thức về ung thư vú năm 2025

Ung thư vú là nguyên nhân phổ biến nhất gây tử vong do ung thư ở phụ nữ và là nguyên nhân phổ biến thứ năm gây tử vong do ung thư nói chung.

Ung thư vú (UTV) là bệnh ung thư hay gặp nhất ở phụ nữ và là nguyên nhân gây tử vong thứ hai sau ung thư phổi tại các nước trên thế giới. Theo Globocan 2020, toàn cầu có 2,26 triệu bệnh nhân nữ được ghi nhận mắc UTV và 685.000 ca tử vong.

GLOBOCAN 2022 cho thấy, ước tính có khoảng 180.400 ca ung thư mới và hơn 120.000 ca tử vong do ung thư được báo cáo ở Việt Nam mỗi năm. Trong đó, ung thư vú ở nữ giới chiếm tỷ lệ cao nhất trong danh sách 5 bệnh: ung thư vú, phổi, đại trực tràng, dạ dày, và gan. Gây tử vong cho gần 48.800 phụ nữ.

DẤU HIỆU PHỔ BIẾN CỦA UNG THƯ VÚ

70% các trường hợp ung thư vú khám phát hiện thấy: khối u đơn, không căng, cứng chắc, với bờ khó xác định. Tuy nhiên tới 90% khối u được phát hiện bởi chính người bệnh, nhất là những khối u nhỏ < 1 cm.Những dấu hiệu phổ biến của ung thư vú bao gồm:

• Vùng da ngực bị bong vảy, đóng vảy hoặc dày lên
• Sưng một phần hoặc toàn bộ vú
• Thay đổi hình dạng vú
• Vùng da ngực bị lõm
• Khối u, đau ở nách, sưng hạch bạch huyết
• Đỏ, da sần vỏ cam, thay đổi kết cấu da
• Ngứa da liên tục
• Tiết dịch không rõ nguyên nhân
• Núm vú co lại
• Thay đổi hình dáng của núm vú

Các triệu chứng ít gặp hơn là đau vú, tiết dịch. Phát hiện muộn hơn, nhất là khi khối u lớn > 5 cm thì có thể thấy khối u co kéo da và núm vú, vú to lên, da giống cam sành, đau, khối u dính vào da hay thành ngực, khám hố nách thấy có hạch. Thậm chí có loét, hạch trên đòn, phù tay, di căn xương, phổi, gan, não.

YẾU TỐ NGUY CƠ

Các yếu tố gia tăng nguy cơ mắc ung thư vú bao gồm:

– Yếu tố di truyền: tiền sử gia đình có mẹ, con gái, chị, em gái bị ung thư vú

– Mang đột biến gen BRCA1, BRCA2– Tuổi cao ≥ 40 tuổi

– Người có tiền sử chiếu xạ vùng ngực

– Phụ nữ hành kinh sớm (trước 12 tuổi) và mãn kinh muộn (sau 55 tuổi)

– Phụ nữ mang thai muộn (>30 tuổi), không mang thai, không cho con bú

– Những người mắc bệnh béo phì, hút thuốc lá

– Tiền sử mắc bệnh ung thư: vú, buồng trứng, nội mạc tử cung…

PHÒNG NGỪA UNG THƯ VÚ

Mục đích của khám tầm soát là để phát hiện ung thư vú sớm, tìm ra các tế bào ung thư trước khi chúng có các triệu chứng. Phát hiện càng sớm tỷ lệ điều trị thành công và duy trì sự sống càng cao.Theo thống kê tại Hoa Kỳ, tỷ lệ sống 5 năm của bệnh nhân UTV năm 2012, giai đoạn 0 và I: 100%; giai đoạn II: 93%; giai đoạn III: 72%; giai đoạn IV: 22% và ngày càng được cải thiện.Nhằm tầm soát tốt các bệnh liên quan đến vú đặc biệt là ung thư, nữ giới có thể thực thiện các thao tác tự kiểm tra hoặc đến các bệnh viện, trung tâm y tế.

– Tự kiểm tra vú: Tự kiểm tra vú hàng tháng để phát hiện các khối u hay bất cứ sự thay đổi nào trong vú.

Cách thực hiện: Phụ nữ có thể tự khám vú của mình khi đứng trước gương hoặc ở tư thế nằm. Với phụ nữ còn kinh nguyệt nên khám vú vào ngày thứ 7 sau chu kỳ kinh (lúc này tuyến vú mềm nhất).

Đầu tiên là đứng trước gương quan sát 2 bên tuyến vú xem có đều nhau không, màu sắc da tuyến vú có chỗ nào bất thường hay không, kiểm tra các dấu hiệu bất thường như co kéo da vú, núm vú. Tiếp đó, dùng tay phải kiểm tra vú trái và ngược lại. Dùng 4 ngón tay xoa đều xung quanh ngực xem có khối u cục nào ở tuyến vú hay không, nặn núm vú phát hiện dịch tiết núm vú bất thường, sờ các hạch quanh nách, hạch thượng đòn, hạch cổ.

– Khám vú lâm sàng: Bác sĩ chuyên khoa sẽ kiểm tra hình dạng, kích thước, màu sắc da tuyến vú, núm vú tìm các dấu hiệu bất thường  để xem có các khối u hay tình trạng bất thường nào không.

–  Siêu âm tuyến vú: giúp tăng khả năng phát hiện ung thư vú đặc biệt ở những trường hợp có mô vú đặc.

– Chụp nhũ ảnh: Chụp nhũ ảnh có thể phát hiện các khối u ở vú trước khi chúng có thể được cảm nhận.

–  Cộng hưởng từ tuyến vú (MRI): Được chỉ định trong một số trường hợp đặc biệt như: ung thư vú liên quan đến đột biến gen BRCA ½, những người có tuyến vú đặc, nghi ngờ tổn thương ung thư vú đa ổ, những người có hạch nách bất thường, phụ nữ đặt túi ngực…

–  Chọc hút tế bào, sinh thiết u dưới hướng dẫn của siêu âm tuyến vú: Xét nghiệm tế bào học hoặc sinh thiết u vú, hạch thường được thực hiện dưới hướng dẫn của siêu âm hoặc mammography định vị.

Phụ nữ ở độ tuổi 20 – 30 cần khám vú lâm sàng 3 năm một lần và có thể tự kiểm tra vú hàng tháng. Ở độ tuổi ngoài 30, phụ nữ nên khám vú hàng năm 1-2 lần, tự kiểm tra vú hàng tháng, siêu âm, chụp X-quang vú hàng năm.

Bệnh viện Đại học Y Tân Tạo

Đăng ký lịch khám để được tư vấn và điều trị phù hợp

—————————————————