Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi bác sĩ Mai Phương Dung – Chuyên khoa Mắt, Bệnh viện Đại học Y Tân Tạo.

Mỗi ngày, trẻ nhỏ tiếp xúc với ánh sáng xanh từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm ánh sáng mặt trời và các thiết bị điện tử hiện đại như điện thoại, máy tính bảng, laptop hoặc TV. Nhiều ý kiến cho rằng việc tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng xanh có thể gây hại cho sức khỏe của trẻ. Vậy tác hại của ánh sáng xanh đối với trẻ em là gì và ảnh hưởng của nó như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ hơn về các tác hại của ánh sáng xanh đối với trẻ em và cách bảo vệ sức khỏe của trẻ.

ÁNH SÁNG XANH LÀ GÌ?

Ánh sáng xanh là một phần của quang phổ ánh sáng khả kiến mà mắt người có thể nhìn thấy, trải dài từ màu đỏ đến tím. Đặc trưng của ánh sáng xanh là có bước sóng nằm trong khoảng từ 380 đến 500 nanomet, với bước sóng ngắn nhất và năng lượng cao nhất trong quang phổ. Điều này có nghĩa là ánh sáng xanh mang một lượng năng lượng lớn hơn so với các màu ánh sáng khác, như đỏ hoặc vàng.

Ánh sáng mặt trời là nguồn ánh sáng xanh tự nhiên chính, cung cấp ánh sáng xanh một cách dồi dào trong suốt cả ngày. Tuy nhiên, trong thời đại công nghệ hiện đại, ánh sáng xanh cũng được phát ra từ nhiều nguồn nhân tạo, bao gồm đèn huỳnh quang, màn hình LED trên tivi, máy tính, điện thoại thông minh và máy tính bảng. Do ánh sáng xanh có năng lượng cao và bước sóng ngắn, nó có khả năng xuyên qua lớp bảo vệ tự nhiên của mắt, làm tăng nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe thị lực và gây ra các vấn đề khác nếu tiếp xúc lâu dài.

TÁC HẠI CỦA ÁNH SÁNG XANH ĐỐI VỚI TRẺ EM

Mặc dù ánh sáng xanh hiện diện xung quanh chúng ta trong cuộc sống hàng ngày, nhưng nếu trẻ tiếp xúc quá nhiều, nó có thể gây ra những tác hại nghiêm trọng. Việc tiếp xúc liên tục với ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử và nguồn ánh sáng khác có thể dẫn đến những vấn đề về sức khỏe mắt và các ảnh hưởng tiêu cực khác.

Tác hại đến mắt

Việc cho trẻ sử dụng các thiết bị điện tử quá nhiều có thể gây ra mỏi mắt đáng kể. Một nghiên cứu năm 2019 của nhóm tác giả Sukanya Jaiswal cho thấy khi sử dụng máy tính và các thiết bị điện tử khác, mắt sẽ ít chớp hơn bình thường. Điều này cũng xảy ra ở trẻ nhỏ, khi trẻ nhìn chằm chằm vào màn hình mà ít chớp mắt, dẫn đến các vấn đề như khô mắt, mỏi mắt, đau đầu, mắt đau hoặc bị kích ứng, và cơ mặt mệt mỏi do nheo mắt quá nhiều. Những tác hại này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mắt của trẻ nếu không được kiểm soát và điều chỉnh kịp thời.

Gây tổn thương võng mạc

Theo nghiên cứu năm 2019 của nhóm tác giả Pei Chen và các cộng sự, ánh sáng xanh có khả năng làm tổn thương các tế bào ở võng mạc của động vật. Ánh sáng xanh, với bước sóng ngắn và năng lượng cao, có thể xuyên qua lớp bảo vệ của mắt và gây tổn thương cho các tế bào nhạy cảm ở võng mạc, nơi tiếp nhận và chuyển đổi hình ảnh thành tín hiệu thần kinh gửi đến não.

Mặc dù hiện nay vẫn còn ít nghiên cứu trực tiếp trên con người, các nghiên cứu trên động vật và các nghiên cứu về các vấn đề liên quan đến mắt cho thấy ánh sáng xanh có thể gây ra các vấn đề như thoái hóa điểm vàng, một tình trạng liên quan đến tổn thương võng mạc và giảm thị lực. Các chuyên gia khuyến cáo cần có thêm nghiên cứu để xác minh mức độ tác hại của ánh sáng xanh đối với võng mạc mắt của con người và tìm ra các biện pháp bảo vệ hiệu quả.

Ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ

Khi trẻ em tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng xanh từ tivi hoặc điện thoại, đặc biệt là trước khi đi ngủ có thể khiến trẻ khó ngủ hơn và chất lượng giấc ngủ của trẻ cũng sẽ giảm. Ánh sáng xanh có thể làm giảm sản xuất hormone melatonin, vốn là chất kích thích cảm giác buồn ngủ và điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ. Cơ thể chúng ta thường sản xuất melatonin nhiều hơn vào ban đêm, khi mặt trời lặn và giảm dần vào buổi sáng. 

Đồng tử của trẻ em vốn lớn hơn so với người lớn. Vì thế mà mắt của trẻ sẽ nhạy cảm hơn với ánh sáng xanh. Nghiên cứu cho thấy khi tiếp xúc với ánh sáng xanh vào buổi tối có thể ức chế sản xuất melatonin ở trẻ nhỏ nhiều gấp đôi so với người lớn, đặc biệt là ở những trẻ chưa bước qua tuổi dậy thì. Điều này có thể dẫn đến tình trạng khó ngủ và giảm chất lượng giấc ngủ của trẻ.

Suy giảm hormone leptin

Ngoài các tác hại đã nêu, ánh sáng xanh còn có thể ảnh hưởng đến hormone leptin ở trẻ nhỏ. Leptin là hormone quan trọng giúp cơ thể nhận biết khi đã no và điều chỉnh cảm giác đói. Khi tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng xanh, mức độ hormone leptin có thể bị suy giảm, khiến cơ thể không nhận được tín hiệu đầy đủ để ngừng ăn uống. Điều này có thể dẫn đến tình trạng ăn uống quá mức và liên tục, làm tăng nguy cơ tăng cân và béo phì ở trẻ em nếu tình trạng này kéo dài.

Tác hại của ánh sáng xanh đối với da

Khi trẻ nhỏ tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng xanh, đặc biệt từ các thiết bị điện tử, có thể gây tổn thương cho da. Ánh sáng xanh có thể làm giảm mức độ chất chống oxy hóa tự nhiên trên da và tăng số lượng gốc tự do, dẫn đến sự tổn thương tế bào và tiềm ẩn nguy cơ ung thư da. Tuy nhiên, hiện tại vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu để xác định chính xác mức độ tổn hại của ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử đối với sức khỏe da. Các chuyên gia đang tiếp tục điều tra để cung cấp thông tin rõ ràng và chính xác hơn về vấn đề này.

NHỮNG LỢI ÍCH CỦA ÁNH SÁNG XANH ĐỐI VỚI TRẺ

Ngoài những tác hại của ánh sáng xanh đối với sức khỏe, trẻ nhỏ cũng có thể nhận được một số lợi ích từ nguồn ánh sáng này. Ví dụ:

• Giúp trẻ tỉnh táo: Tiếp xúc với ánh sáng xanh vào ban ngày có thể giúp trẻ cảm thấy tỉnh táo hơn và cải thiện khả năng tập trung khi học tập.
• Tăng cường trí nhớ và giao tiếp: Việc tiếp xúc với ánh sáng xanh trong khoảng 30 phút mỗi ngày có thể giúp cải thiện trí nhớ và khả năng giao tiếp của trẻ.
• Cải thiện trầm cảm theo mùa: Liệu pháp ánh sáng xanh là một phương pháp điều trị trầm cảm theo mùa hiệu quả khi kết hợp với thuốc, giúp cải thiện tâm trạng.
• Giảm mụn trứng cá: Liệu pháp ánh sáng xanh có thể tiêu diệt vi khuẩn gây mụn và giảm mụn viêm hiệu quả, đặc biệt là cho trẻ dậy thì. Tuy nhiên, phương pháp này cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ da liễu và không nên áp dụng tại nhà.

Những lợi ích này cho thấy ánh sáng xanh cũng có những ứng dụng tích cực, nhưng cần được quản lý hợp lý để cân bằng giữa lợi ích và tác hại.

LƯU Ý KHI SỬ DỤNG THIẾT BỊ ĐIỆN TỬ 

Sau khi tìm hiểu về lợi ích và tác hại của ánh sáng xanh đối với trẻ em, bố mẹ nên lưu ý những điều sau khi cho trẻ sử dụng các thiết bị điện tử:

1. Tránh sử dụng thiết bị điện tử vào ban đêm: Để giúp trẻ ngủ ngon, hạn chế việc sử dụng các thiết bị điện tử vào buổi tối và trước giờ đi ngủ.
2. Thực hiện quy tắc 20/20/20: Cứ mỗi 20 phút sử dụng thiết bị điện tử, nhắc trẻ nghỉ ngơi 20 giây và nhìn ra xa khoảng 6 mét (20 feet) để giảm áp lực cho mắt.
3. Giữ ẩm cho mắt: Sử dụng nước mắt nhân tạo để duy trì độ ẩm cho mắt và tăng cường độ ẩm trong phòng bằng máy phun sương để tránh tình trạng khô mắt.
4. Sử dụng kính chống ánh sáng xanh: Để giảm mỏi mắt, khuyến khích trẻ đeo kính chống ánh sáng xanh theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa mắt thay vì nheo mắt khi nhìn màn hình.
5. Điều chỉnh ánh sáng trên thiết bị điện tử: Cài đặt màn hình thiết bị điện tử ở chế độ ban đêm với tông màu ấm để giảm nguy cơ mỏi mắt và rối loạn giấc ngủ. Sử dụng bộ lọc ánh sáng xanh cho màn hình máy tính khi trẻ sử dụng vào ban đêm để bảo vệ mắt tốt hơn.

Bài viết trên đây là nội dung chia sẻ về những tác hại của ánh sáng xanh đối với trẻ em cũng như những biện pháp giúp hạn chế tác hại của ánh sáng xanh đối với trẻ. Hy vọng đây sẽ là những thông tin hữu ích cho các bậc phụ huynh. Liên hệ đến chúng tôi để được hỗ trợ tư vấn chi tiết và đăng ký lịch khám khi có nhu cầu.

—————————————————