10/9/2024 – Ngày thế giới phòng chống tự tử

Ngày thế giới phòng chống tự tử (10/9) hàng năm là hoạt động thúc đẩy cam kết và hành động trên toàn thế giới để phòng chống tự tử. Trung bình mỗi ngày có khoảng 3.000 người chết vì tự tử. Cứ mỗi người chết vì tự tử thì có khoảng 20 người tự tử thất bại.

Tự tử tại Việt Nam

Theo Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường quốc gia (Bộ Y tế), vào năm 2023, khoảng 40.000 người Việt Nam tìm cách kết thúc cuộc đời mỗi năm do trầm cảm, cao gấp 4 lần số ca tử vong do tai nạn giao thông. Nhiều người trong số những người tự tử là công nhân bị trầm cảm do căng thẳng, tiếng ồn, hóa chất và các yếu tố liên quan đến tâm sinh lý tại nơi làm việc.

Trầm cảm thường đi kèm với lo lắng, cáu kỉnh, chán ăn, mất ngủ, mất tập trung và đau đầu. Ngoài trầm cảm, căng thẳng nghề nghiệp kéo dài có thể gây ra bệnh tiểu đường và huyết áp cao.

Một yếu tố chính khác góp phần gây ra căng thẳng tại nơi làm việc liên quan đến mức độ trách nhiệm của một cá nhân đối với cuộc sống của người khác, đặc biệt là nhân viên y tế và nhân viên kiểm soát không lưu, những người dành nhiều giờ để đảm bảo rằng những người khác được an toàn.

Tự tử là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng

Theo Tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm có 726.000 người tự kết liễu đời mình và ngày càng có nhiều người có ý định tự tử. Mỗi vụ tự sát là một bi kịch ảnh hưởng đến gia đình, cộng đồng và toàn bộ đất nước và để lại hậu quả lâu dài cho những người ở lại. Tự tử là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ ba ở độ tuổi 15–29 trên toàn cầu vào năm 2021.

Tự tử không chỉ xảy ra ở các nước có thu nhập cao mà là hiện tượng toàn cầu ở mọi khu vực trên thế giới. Trên thực tế, gần 3/4 (73%) số vụ tự tử trên toàn cầu xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình vào năm 2021.

Tự tử là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng cần có sự đáp ứng của sức khỏe cộng đồng. Với các biện pháp can thiệp kịp thời, dựa trên các dấu hiệu của tự tử và chi phí thấp, các vụ tự tử có thể được ngăn chặn. Các quốc gia cần có một chiến lược phòng chống tự tử đa ngành toàn diện.

Ai có nguy cơ tự tử?

Mối liên hệ giữa tự tử và rối loạn tâm thần (đặc biệt là trầm cảm và rối loạn sử dụng rượu) và nỗ lực tự sát trước đó được thấy rõ ở các nước có thu nhập cao. Tuy nhiên, nhiều vụ tự tử xảy ra một cách bốc phát trong những thời điểm khủng hoảng như khi không có khả năng giải quyết những căng thẳng trong cuộc sống, vấn đề tài chính, tranh chấp trong mối quan hệ hoặc đau đớn và bệnh tật.

Ngoài ra, việc trải qua xung đột, thảm họa, bạo lực, lạm dụng hoặc mất mát và cảm giác bị cô lập có liên quan chặt chẽ đến hành vi tự tử. Tỷ lệ tự tử cũng cao ở các nhóm dễ bị tổn thương và bị phân biệt đối xử, chẳng hạn như người tị nạn và người di cư; người dân bản địa; người đồng tính nữ, đồng tính nam, song tính, chuyển giới, liên giới tính (LGBTI) và tù nhân.

Phòng ngừa và kiểm soát

Có một số biện pháp có thể được thực hiện để ngăn ngừa tự tử và tự làm hại bản thân. LIVE LIFE là sáng kiến ​​của WHO về phòng chống tự tử đã mang lại hiệu quả như sau:

• hạn chế tiếp cận các phương tiện tự sát (ví dụ: thuốc trừ sâu, súng cầm tay, một số loại thuốc);
• các phương tiện truyền thông đưa tin có trách nhiệm về vụ tự tử, khuyến khích các bản tin truyền cảm hứng tích cực ;
• bồi dưỡng kỹ năng sống tình cảm xã hội ở thanh thiếu niên; 
• sớm xác định, đánh giá, quản lý và theo dõi bất kỳ ai bị ảnh hưởng bởi hành vi tự sát.

Những nỗ lực ngăn ngừa tự tử đòi hỏi sự phối hợp và cộng tác giữa nhiều lĩnh vực trong xã hội, bao gồm ngành y tế và các lĩnh vực khác như giáo dục, lao động, nông nghiệp, kinh doanh, tư pháp, luật pháp, quốc phòng, chính trị và truyền thông. Những nỗ lực này phải toàn diện và tổng hợp do tính chất nhiều mặt của hành vi tự tử.

—————————————————