Ngày Quốc tế Điều dưỡng được tổ chức vào ngày 12 tháng 5 hàng năm, ngày này cũng là ngày sinh của Florence Nightingale, người sáng lập ra ngành điều dưỡng hiện đại. Trong lịch sử, từ thời cổ đại, việc chăm sóc sức khỏe đã gắn liền với tôn giáo và các pháp sư, nhưng dần dần phát triển thành một nghề nghiệp được coi trọng, với những người như Phoebe ở Hy Lạp và Fabiola ở La Mã là những người tiên phong. Ngày nay, ngày Quốc tế Điều dưỡng không chỉ là dịp để tưởng nhớ những người điều dưỡng đã qua, mà còn là cơ hội để tôn vinh những người đang làm việc không mệt mỏi trong ngành này. Hãy cùng Bệnh viện Đại học Y Tân Tạo tìm hiểu về lịch sử hình thành Ngày Quốc tế Điều dưỡng qua bài viết dưới đây.

LỊCH SỬ CỦA NGÀNH ĐIỀU DƯỠNG

Từ thời xa xưa, do kém hiểu biết, con người tin vào thần linh và cho rằng “Thần linh là đấng siêu nhiên có quyền uy”, “Thượng Đế ban sự sống cho muôn loài”, … Khi có bệnh họ mời pháp sư đến, vừa điều trị, vừa cầu kinh, họ sợ hãi và tuyệt vọng van xin Thần linh tha mạng sống cho bệnh nhân. Khi có người chết, họ cho rằng đó là tại số, tại trời, tại Thần linh không cho sống. Các giáo đường, nhà thờ được xây dựng để thờ Thần, Thánh và dần dần trở thành những trung tâm chăm sóc và điều trị cho bệnh nhân. Tại đây có các pháp sư trị bệnh và các tín nữ vừa giúp lễ, vừa phụ chăm sóc bệnh nhân. Từ đó hình thành mối liên kế giữa y khoa, điều dưỡng và tôn giáo.

Năm 60, bà Phoebe (người Hy Lạp) đã đến từng gia đình có người ốm đau để chăm sóc. Bà được ngưỡng mộ và suy tôn là người nữ điều dưỡng tại gia đầu tiên của thế giới.

Đến thế kỷ thứ IV, bà Fabiola (người La Mã) đã tự nguyện biến căn nhà sang trọng của mình thành bệnh viện, đón những người nghèo khổ đau ốm về để tự chăm sóc nuôi dưỡng.

Thời kỳ viễn chinh ở Châu Âu, bệnh viện được xây dựng để chăm sóc số lượng lớn những người hành hương bị đau ốm. Cả nam và nữ đều thực hiện việc chăm sóc sức khỏe cho tất cả mọi người. Nghề điều dưỡng bắt đầu trở thành nghề được coi trọng.

Đến thế kỷ thứ XVI, chế độ nhà tu ở Anh và Châu Âu bị bãi bỏ. Các tổ chức tôn giáo bị giải tán, dẫn đến sự thiếu hụt trầm trọng người chăm sóc bệnh nhân. Những người phụ nữ phạm tội, bị giam giữ được tuyển chọn làm điều dưỡng thay vì thực hiện án tù, còn những người phụ nữ khác chỉ chăm sóc gia đình mình thôi. Bối cảnh này đã tạo ra những quan niệm lệch lạc của xã hội đối với điều dưỡng.

Đến giữa thế kỷ thứ XVIII và đầu thế kỷ XIX, việc cải cách xã hội đã thay đổi vai trò của người điều dưỡng. Vai trò của người phụ nữ trong xã hội nói chung cũng được cải thiện. Trong thời kỳ này, một phụ nữ người Anh đã được thế giới tôn kính và suy tôn là người sáng lập ra ngành điều dưỡng, đó là bà Florence Nightingale (1820 – 1910).

BÀ FLORENCE NIGHTINGALE LÀ AI? NGUỒN GỐC RA ĐỜI CỦA NGÀY ĐIỀU DƯỠNG QUỐC TẾ

Florence Nightingale sinh ra trong một gia đình giàu có ở Anh nên được giáo dục chu đáo. Bà biết nhiều ngoại ngữ, đọc nhiều sách triết học, tôn giáo và chính trị. Ngay từ nhỏ, bà đã thể hiện được thiên tính và hoài bão được giúp đỡ người nghèo khổ. Bã đã vượt qua sự phản đối của gia đình để vào học và làm việc tại bệnh viện Kaiserswerth (Đức) vào năm 1847. Sau đó bà học thêm ở Paris (Pháp) vào năm 1853. 

Những năm 1854 – 1855, chiến tranh Crimea nổ ra, bà đã cùng 38 phụ nữ Anh khác được phái sang Thổ Nhĩ Kỳ để phục vụ chăm sóc các thương binh của quân đội Hoàng gia Anh. Tại đây bà đã đưa ra lý thuyết về khoa học vệ sinh trong các cơ sở y tế và sau 2 năm bà đã làm giảm tỷ lệ chết của thương binh do nhiễm trùng từ 42% xuống còn 2%.

Hằng đêm, bà Florence một mình cầm ngọn đèn dầu đi tua, chăm sóc thương binh, đã để lại hình tượng người phụ nữ với cây đèn trong trí nhớ của những người thương binh thời đó. Chiến tranh chưa kết thúc, Florence đã phải trở lại nước Anh. Cơn sốt “Crimea” và sự căng thẳng của những ngày ở mặt trận đã làm cho bà mất khả năng làm việc. Bà được dân chúng và những người lính Anh tặng món quà 50.000 bảng Anh để chăm sóc sức khỏe. Vì sức khỏe không cho phép tiếp tục làm việc tại bệnh viện, Florence đã lập ra hội đồng quản lý ngân sách 50.000 bảng Anh vào năm 1860. Trường điều dưỡng Nightingale cùng với chương trình đào tạo 1 năm đã đặt nền tảng cho hệ thống đào tạo điều dưỡng không chỉ ở nước Anh mà còn ở nhiều nước khác trên thế giới.

Để tưởng nhớ công lao của bà và khẳng định quyết tâm tiếp tục sự nghiệp mà Florence đã dày công xây dựng. Hội đồng Điều dưỡng Thế giới đã quyết định lấy ngày 12 tháng 5 hằng năm (ngày sinh của bà) làm ngày Điều dưỡng Quốc tế.

Cho đến ngày nay, ngành điều dưỡng trên thế giới đã được xem là một ngành nghề riêng biệt. Có nhiều trường đào tạo điều dưỡng với nhiều trình độ khác nhau, từ trung học, đại học đến cao học. Nhiều cán bộ điều dưỡng đã có bằng thạc sĩ, tiến sĩ và nhiều công trình nghiên cứu khoa học điều dưỡng nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành điều dưỡng.

—————————————————